Narkolepsja u psa
Narkolepsja to schorzenie neurologiczne, które wpływa na cykl snu u psów, powodując nadmierną senność w ciągu dnia, nagłe zasypianie oraz epizody osłabienia mięśni, znane jako katapleksja. Zaburzenie to występuje u różnych ras, w tym dobermanów, labradorów, pudli miniaturowych, beagli i jamników. Czy Twój pies może na nią chorować? Przeczytaj więcej informacji w poniższym opracowaniu.
W artykule przeczytasz
Czym jest narkolepsja u psa?
Narkolepsja to zaburzenie funkcji mózgu, które polega na powtarzających się, nagłych atakach snu. U psów z narkolepsją dochodzi do ataków przebiegających z katapleksją – nagłą utratą napięcia mięśniowego bez utraty przytomności. Epizody te mogą trwać nawet do 20 minut, po czym pies szybko wraca do normalnego stanu. W przeciwieństwie do innych problemów neurologicznych podczas ataków narkolepsji nie dochodzi do ślinotoku ani niekontrolowanego oddawania moczu czy kału.
Warto jednak wiedzieć, że u psa mogą występować inne stany powodujące osłabienie mięśni, które mogą przypominać katapleksję, np. omdlenia spowodowane problemami sercowo-naczyniowymi, zaburzenia neurologiczne czy zatrucia. Dlatego jeśli pies ma epizody nagłego zwiotczenia mięśni, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, aby ustalić dokładną przyczynę.
Dlaczego pies ma narkolepsję?
Ataki narkolepsji często pojawiają się podczas intensywnych emocji, takich jak radość podczas zabawy czy ekscytacja związana z jedzeniem. Jedzący pies może nagle upaść i zasnąć. Co ciekawe, kontakt fizyczny lub głos opiekuna mogą pomóc w przerwaniu epizodów, które mogą występować bardzo często – nawet kilka razy dziennie.
U psów z narkolepsją mózg zaczyna pracować w sposób identyczny jak w śnie REM (fazie szybkich ruchów gałek ocznych). Do wystąpienia tego stanu dochodzi jednak bez wcześniejszej fazy snu wolnofalowego, który u zdrowych zwierząt trwa nawet 90 minut, zanim przejdą one do fazy REM. Widać więc wyraźnie, jak dynamiczny jest atak narkolepsji.
Narkolepsja może pojawić się u psów np. na skutek urazu ośrodkowego układu nerwowego. W literaturze weterynaryjnej wskazuje się, że narażone na nią są psy, które przeszły nosówkowe zapalenie mózgu. Ataki narkoleptyczne odnotowano również u psów z erlichiozą.
Jakie są objawy narkolepsji u psa?
Pierwsze oznaki narkolepsji zazwyczaj obserwuje się u młodych psów, często przed ukończeniem szóstego miesiąca życia, choć choroba może ujawnić się także w późniejszych latach.
Główne objawy tego schorzenia to:
- Nadmierna senność w ciągu dnia: Pies może wykazywać zwiększoną potrzebę snu i trudności z utrzymaniem aktywności w ciągu dnia.
- Nagłe ataki snu: W nieoczekiwanych momentach, takich jak zabawa czy jedzenie, pies może nagle zasnąć.
- Katapleksja: Charakteryzuje się nagłą utratą napięcia mięśniowego bez utraty świadomości, co może prowadzić do upadku lub osłabienia kończyn. Epizody te często trwają od kilku sekund do kilku minut i mogą być wywoływane przez silne emocje, takie jak ekscytacja czy strach.
- Paraliż przysenny: Pies może doświadczać chwilowej niemożności poruszania się tuż po przebudzeniu lub przed zaśnięciem.
- Halucynacje hipnagogiczne: W fazie zasypiania lub budzenia się pies może reagować na bodźce, które nie istnieją w rzeczywistości, co może objawiać się nagłymi reakcjami lub niepokojem.
Szczegółowe badania przeprowadzone na psach z narkolepsją wykazały, że u chorych osobników doszło do zmiany biochemicznej błony neuronalnej – psy miały podwyższoną liczbę receptorów dopaminowych oraz muskarynowych, przy niezmienionej liczbie receptorów benzodiazepinowych.
Rozpoznanie
Rozpoznanie narkolepsji opiera się na obserwacji charakterystycznych objawów. Jeśli u psa nie występuje katapleksja, choroba może nie zostać prawidłowo rozpoznana przez opiekuna.
Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest przeprowadzenie u psa badania EEG. Najdokładniejsze wyniki daje polisomnografia, obejmująca jednoczesne monitorowanie aktywności mózgu (EEG), ruchu gałek ocznych oraz aktywności mięśniowej (EMG).
Leczenie
Według dostępnych źródeł w terapii ataków narkolepsji i katapleksji zaleca się stosowanie metylfenidatu oraz imipraminy. Dawka powinna ograniczać ataki, ale nie eliminować ich całkowicie. Nieregularne podawanie leków może doprowadzić do powstania tolerancji.
Takie leczenie może być jednak prowadzone wyłącznie pod ścisłą kontrolą lekarza weterynarii, ponieważ stosowane leki mogą powodować groźne skutki uboczne, np. nadciśnienie tętnicze.
Jak długo pies może żyć z narkolepsją?
Narkolepsja to zaburzenie, które może negatywnie wpływać na jakość życia psa. Znane mi źródła nie wskazują jednak, że psy z tym schorzeniem żyją krócej. Napady mogą jednak prowadzić do obrażeń ciała, np. gdy pies zaśnie podczas zabawy z innymi psami w czasie wzmożonej aktywności.
Źródła
M. Lorenz, J. Kornegay, Neurologia weterynaryjna, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2008.
H. Pawelec, A. Pomianowski, K. Hryniewicka, Jak nie mylić padaczki z innymi napadowymi zdarzeniami, https://magwet.pl/33796,jak-nie-mylic-padaczki-z-innymi-napadowymi-zdarzeniami?srsltid=AfmBOopGv8YTqCTAlTPdnhQGIfxcUqmafIz86StW79vfIcsQ1QLlBMiO (dostęp: 25.02.2025).
dr Mateusz Karatysz
Opiekun buldożki Daisy, borykającej się od wielu lat z problemami zdrowotnymi. Dziennikarz, autor artykułów popularyzujących świadomą opiekę nad psami. Twórca serwisu www.epieski.pl, na którym pisze artykuły na temat zdrowia psów, żywienia, a także ras psów.
